Konin to całkiem ciemne miasto. I bardzo dobrze

W dobie pandemii koronawirusa, kryzysu klimatycznego i nadchodzącej suszy hasło zanieczyszczenia światłem może brzmieć zabawnie. Niektórzy jednak zaczynają tęsknić za egipskimi ciemnościami. 

- Gdy o tym mówiłem to widziałem zdziwienie, czasem jakieś dziwne uśmiechy - przyznaje Andrzej Szczepański, zastępca dyrektora Zarządu Dróg Miejskich, gdy zaczynamy rozmowę o zanieczyszczeniu światłem. Zaraz jednak dodaje: - Ten temat się porusza, zwłaszcza w miastach. Coraz więcej ludzi widzi w tym problem, że ze światła są nie tylko korzyści. 

Per aspera ad astra

Gwiazdy nam znikają. Nie dosłownie oczywiście, ale w wielu miejscach na świecie po prostu nie można już ich dostrzec gołym okiem. Wszystko przez duże natężenie światła. Lampy uliczne, neony i banery, światła sklepów i mieszkań, samochodów i samolotów. Noc przestaje być, tak jak była przez lata: ciemna. To problem nie tylko dla zakochanych par, czy miłośników fotografii nieba. 

Brak ciemności wpływa na funkcjonowanie naszego organizmu. Nasz mózg wie, kiedy mamy iść spać właśnie dzięki ciemności. Gdy zaczyna jej brakować, cały system łatwo się rozregulowuje, a stąd już jeden krok do bezsenności i innych problemów z nią związanych. Takie wbudowane mechanizmy mają nie tylko ludzie, ale i zwierzęta. Gubią orientację w przestrzeni i tracą nocne, ciemne godziny poświęcone na żer.

Ciemniejsi od Poznania i Kalisza

Problem zanieczyszczenia światłem, powszechny w metropoliach zachodniej Europy, dotyka coraz szerzej również polskich miast. Konin nie jest tu wyjątkiem, choć trzeba przyznać, że na mapie Wielkopolski wypadamy nieźle. Sprawdzić to można na stronie lightpollutionmap.info. Jaśniej, niż u nas, jest (to dość oczywiste) w Poznaniu, ale również w porównywalnym już Kaliszu, Ostrowie Wlkp., czy Inowrocławiu.

Jasność mierzyć można na różne sposoby, dla laika najłatwiejsza będzie jednak skala Bortle'a. W dziewięciu klasach określa się w niej jasność danego nieba w nocy. Centrum nowego Konina, najjaśniejsze według wspomnianej wyżej strony, opisane jest jako klasa piąta, czyli ,,niebo podmiejskie". W porównaniu do naturalnej ciemności, mamy jakieś ośmiokrotnie jaśniejsze niebo. Centrum Kalisza to klasa szósta (,,jasne podmiejskie niebo") i czternastokrotna przebitka, centrum Poznania - to już najgorsze klasy ósma i dziewiąta (,,niebo miejskie" i ,,niebo w centrum miasta") i aż 38-krotnie jaśniejsze niebo od naturalnego. Gwiazd co prawda nie widać, za to można w nocy... czytać.

Podobnie jasno, jak w Koninie, jest w Turku, Kole i Słupcy, ale również w Kleczewie. Czwartą klasą (czyli nieco lepszym ,,niebem wiejskim przechodzącym w podmiejskie") charakteryzują się Kazimierz Biskupi i Ślesin. Najciemniejszym regionem w powiecie konińskim jest jego południe, przede wszystkim położony blisko dużych kompleksów leśnych Grodziec. Kto chce zobaczyć w nocy Drogę Mleczną powinien szukać właśnie w tamtym rejonie. 

Światło tylko tam, gdzie potrzebne

- Jest dobrze - ocenia Andrzej Szczepański z ZDM Konin, gdy rozmawiamy o miejskim oświetleniu. To zasługa głównie 3600 ledowych lamp, którymi administruje ZDM. Pozostały tysiąc to lampy sodowe i metahalogenkowe, inne technologicznie, ale również nowoczesne. Projektowane już tak, by oszczędzać energię, a co za tym idzie - świecić tylko tam, gdzie jest to potrzebne. Duży krok w tym kierunku zrobiono w 2014 roku, gdy w ramach specjalnego programu udało się wymienić na ledowe aż 2500 opraw. 

Drugimi tyloma lampami, co ZDM, zarządza spółka Oświetlenie Uliczne i Drogowe z Kalisza, w której miasto Konin jest tylko jednym z ponad stu udziałowców. Tu sytuacja wygląda gorzej. Spośród 4000 lamp w ich dyspozycji zaledwie ok. 500 jest w technologii LED.