Ryszard Fórmanek pozostawił po sobie pomnik z tysięcy zdjęć Konina

To jedno z moich ulubionych zdjęć Konina sprzed lat. Zrobione w 1967 roku przez Ryszarda Fórmanka z wysokości pierwszego konińskiego wieżowca, pokazuje centrum nowego osiedla, a właściwie miejsce, które dopiero za kilka lat zostanie zabudowane.

Dla mnie te obrazy są bardzo ważne, bo miałem zaledwie sześć lat, kiedy powstały, i pamiętam te wszystkie miejsca jak przez mgłę. Dzięki zdjęciom Ryszarda mogę odbywać niezwykłe podróże w czasie.

Nie ma hotelu ani banku

Ulica przecinająca poziomo fotografię (fot. 1) to Dworcowa, wtedy jeszcze składająca się z jednego tylko pasa jezdni, wyłożonej – czego na zdjęciu nie da się dostrzec – polnymi kamieniami, zwanymi potocznie kocimi łbami. Na placu przed ulicą nie widać już wielkich bali drewna, składowanych w tym miejscu na potrzeby tartaku. To tutaj kilka lat później stanie hotel „Konin”. Za to na prawo od tego miejsca wystają już z ziemi fundamenty gmachu Narodowego Banku Polskiego, w którym dzisiaj znajduje się Miejska Biblioteka Publiczna.

Na środku prawej strony kadru stoi znana większości mieszkańców Konina willa Stanisława Torzeckiego, a bliżej dolnego rogu sąsiaduje z nią dom Krawców i Malaków, który został rozebrany wkrótce po zrobieniu prezentowanego zdjęcia, bo stał w miejscu przyszłej ulicy Tuwima. Gdyby tu pozostał, jego mieszkańcy wychodziliby wprost na wieżowiec oznaczony numerem pięć. Na fotografii sprzed 55 lat widać dopiero jego fundamenty.

Widać willę pana Leonarda

Po drugiej stronie ulicy Dworcowej jest znacznie więcej budynków: bloki drugiego osiedla i baraki służące budowniczym nowego Konina, pomiędzy drzewami można nawet dostrzec willę Leonarda Idzikowskiego, którą dzisiaj zasłania gmach Sądu Okręgowego. Brakuje natomiast Konińskiego Domu Kultury, który wtedy dopiero był budowany.

Ryszard Fórmanek zrobił to zdjęcie dwa lata po przyjeździe do Konina, kiedy zaczął współpracę z Gazetą Poznańską. To na jej łamach ukazała się inna fotografia wykonana przez niego przy tej samej zapewne okazji, a pokazująca teren między Alejami 1 Maja a dworcem kolejowym, gdzie dzisiaj znajdują się postawione tutaj w 1974 roku w miejsce dawnego tartaku pawilony z aluminium i szkła. Nie mam oryginału tego zdjęcia, więc prezentuję tutaj tylko skan z gazety (fot. 2). Najbardziej intryguje w nim... brak galeriowca.

Wokół wiatraka

Różniliśmy się z Ryszardem Fórmankiem stosunkiem do jego zdjęć. Ja wolałem takie jak te dwa opisane wyżej, dokumentujące zmiany budującego się Konina, zaspokajające moją ciekawość, jak wyglądały miejsca, które już zdążyłem zapomnieć, albo nigdy nie miałem okazji na własne oczy widzieć. Nawet proponowałem mu wydanie wspólnej książki z moimi tekstami napisanymi specjalnie do zdjęć, które razem wybierzemy. Wzruszył tylko ramionami, podtykając mi przed oczy fotografie, których często nie potrafiłem nawet zlokalizować.

- Zobacz na te twarze, na te cienie, na linię horyzontu zamykającą ulicę – tłumaczył piękno kompozycji kadrów, wyciąganych z licznych pudeł, szuflad i albumów.